Miednica i parametry kręgosłupowo-miedniczne

Badając zależności występujące pomiędzy kręgosłupem a miednicą, Legaye i wsp. [34] zwrócili uwagę na kilka parametrów: incydencję miednicy (ang. pelvic incidence – PI), kąt nachylenia miednicy (ang. pelvic tilt – PT) i kąt nachylenia kości krzyżowej (ang. sacral slope – SS). Wartość kątowa incydencji miednicy jest w przybliżeniu równa sumie kąta nachylenia miednicy i kąta nachylenia kości krzyżowej.

PI = PT + SS

Jeśli wzrasta PT, to SS maleje i na odwrót. Incydencja miednicy opisuje wzajemny stosunek kości krzyżowej i miednicy, który jest stały i stanowi wartość indywidualną dla każdej osoby i samoistnie nie ulega zmianie w ciągu życia [35].

Incydencja miednicy jest parametrem anatomicznym, osobniczo stałą wartością, która opisuje ilościowo kształt miednicy. Na jego wartość nie ma wpływu ustawienie miednicy w płaszczyźnie strzałkowej podczas wykonywania radiogramu [36, 37].

Istnieje ścisła korelacja pomiędzy wskaźnikami miednicznymi a wartością kąta lordozy. Kąt nachylenia kości krzyżowej jest ściśle powiązany z wielkością LL, ponieważ stanowi ona „fundament”, na którym spoczywa kręgosłup lędźwiowy. Idealnie, jeśli kąt SS oscyluje wokół 50% PI. Kąt nachylenia kości krzyżowej nigdy nie ma wartości ujemnych, może wynosić 90o w przypadku horyzontalnego ułożenia kości krzyżowej [36, 38].

Kąt nachylenia miednicy może ulegać zmianie, ponieważ miednica może obracać się wokół osi stawów biodrowych. Jeśli obraca się do tyłu (retrowersja) – PT wzrasta, jeśli dochodzi do obrotu do przodu (antewersja) – PT maleje. W pozycji stojącej średni kąt nachylenia miednicy wynosi 13° ±6o [39], normalnie miednica jest pochylona nieznacznie do przodu. Kąt nachylenia miednicy jest mechanizmem kompensacyjnym dla utrzymania pozycji stojącej, jak również dla prawidłowego balansu strzałkowego [40]. Mac-Thiong i wsp. [38] sugerują, że górna granica prawidłowego PT nie powinna przekraczać 50% PI.

W 2005 r. Roussouly i wsp. [29] podali klasyfikację geometrii przejścia lędźwiowo-
-miednicznego przy uwzględnieniu podanych wyżej parametrów, wyróżniając 4 typy balansu strzałkowego:

typ 1.: SS jest mniejszy niż 35°, punkt przejścia lordozy w kifozę znajduje się na poziomie L3/L4, PI jest niska; długa kifoza piersiowa – stosunek do LL jak 4 : 1;
typ 2.: SS jest mniejszy niż 35°, punkt przejścia lordozy w kifozę znajduje się na poziomie L1/L2, wartość kątowa PI jest niska; krótsza kifoza piersiowa, dłuższa LL w stosunku 3 : 2; plecy wyglądają na płaskie;
typ 3.: SS jest zawarty między 35° a 45°, punkt przejścia lordozy w kifozę znajduje się na poziomie Th12/L1, PI jest wysoka; stosunek długości kifozy piersiowej do LL jest zbliżony do 1 : 1; kształt pleców jest właściwy; kręgosłup jest dobrze zbalansowany;
typ 4.: SS jest większy niż 45°, punkt przejścia lordozy w kifozę znajduje się na poziomie Th9/Th10, PI jest wysoka; kifoza piersiowa jest znacznie krótsza od LL, stosunek jest odwrócony: 1 : 4.

Wielkość LL oraz parametrów przejścia kręgosłup – miednica zależy od stanu wszystkich elementów kręgosłupa. Powstawanie hiperkifozy piersiowej jako naturalnego procesu starzenia się organizmu człowieka powoduje zazwyczaj kompensację wielkości lordozy lędźwiowej. Istotnym elementem mechanizmu kompensacyjnego jest prawidłowa kondycja KM. W stanach patologicznych, przy uszkodzeniu KM, dochodzi do zaburzenia balansu strzałkowego. Podobny mechanizm obserwuje się w przebiegu fizjologicznego starzenia się kręgosłupa [41].

34. Legaye J, Duval-Beaupère G, Hecquet J, Marty C. Pelvic incidence: a fundamental pelvic parameter for three-dimensional regulation of spinal sagittal curves. Eur Spine J Off Publ Eur Spine Soc Eur Spinal Deform Soc Eur Sect Cerv Spine Res Soc 1998;7(2):99–103.

35. Labelle H, Roussouly P, Berthonnaud E, Dimnet J, O’Brien M. The importance of spino-pelvic balance in L5-s1 developmental spondylolisthesis: a review of pertinent radiologic measurements. Spine 2005;30(6 Suppl):S27-34.

36. Le Huec JC, Aunoble S, Philippe L, Nicolas P. Pelvic parameters: origin and significance. Eur Spine J Off Publ Eur Spine Soc Eur Spinal Deform Soc Eur Sect Cerv Spine Res Soc 2011;20 Suppl 5:564–71.

37. Boulay C, Tardieu C, Hecquet J, Benaim C, Mouilleseaux B, Marty C, i in. Sagittal alignment of spine and pelvis regulated by pelvic incidence: standard values and prediction of lordosis. Eur Spine J Off Publ Eur Spine Soc Eur Spinal Deform Soc Eur Sect Cerv Spine Res Soc 2006;15(4):415–22.

38. Mac-Thiong JM, Roussouly P, Berthonnaud E, Guigui P. Sagittal parameters of global spinal balance: normative values from a prospective cohort of seven hundred nine Caucasian asymptomatic adults. Spine 2010;35(22):E1193-1198.

39. Vialle R, Levassor N, Rillardon L, Templier A, Skalli W, Guigui P. Radiographic analysis of the sagittal alignment and balance of the spine in asymptomatic subjects. J Bone Joint Surg Am 2005;87(2):260–7.

40. Schwab F, Lafage V, Patel A, Farcy JP. Sagittal plane considerations and the pelvis in the adult patient. Spine 2009;34(17):1828–33.

41. Roussouly P, Nnadi C. Sagittal plane deformity: an overview of interpretation and management. Eur Spine J Off Publ Eur Spine Soc Eur Spinal Deform Soc Eur Sect Cerv Spine Res Soc 2010;19(11):1824–36.

Ul. Jana Keplera 1/4

60-158 Poznań

CENTRUM MEDYCZNE KEPLERA 1

REJESTRACJA: +48 535 651 555